Η Ψευδαίσθηση της Πληρότητας (The Illusion of Completeness)

(For English, scroll down)

GR

 Με πάνω από είκοσι χρόνια στον χώρο του Aikido, το προσωπικό μου πρόβλημα και η αφορμή για αυτό το blog δεν είναι το Aikido ως τέχνη. Είναι η επιμονή με την οποία παρουσιάζεται ως ολοκληρωμένη μορφή αυτοάμυνας. Το μεγαλύτερο ποσοστό των δασκάλων και ασκουμένων όχι μόνο το πιστεύει ακράδαντα, αλλά το περνάει αβίαστα στους μαθητές του, χωρίς αμφιβολία, χωρίς ανοιχτό διάλογο, χωρίς κριτική. Αυτή η πεποίθηση δεν είναι απλώς εσφαλμένη, είναι επικίνδυνη. 

 Σε κάθε πολεμική τέχνη, η αξιολόγηση ενός συστήματος γίνεται συχνά με εργαλείο την αποτελεσματικότητα. Το Aikido, όμως, βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη θέση: από τη μία φέρει το «do» (τον δρόμο, την πνευματικότητα), από την άλλη υπόσχεται αυτοάμυνα.

Όταν ένας ασκούμενος άλλης τέχνης π.χ. Muay Thai, Judo, BJJ, MMA αμφισβητεί την εφαρμογή του Aikido, συχνά του απαντούν:
«Δεν έχεις άποψη, γιατί δεν έχεις κάνει Aikido.»

Αυτό το επιχείρημα απομονώνει το Aikido από τον υπόλοιπο κόσμο. Είναι σαν να λέμε ότι μια τεχνική δεν μπορεί να κριθεί παρά μόνο από μέσα. Όμως ένας έμπειρος ασκούμενος άλλης τέχνης έχει άποψη για την εφαρμοσιμότητα. Αυτό που δεν μπορεί να κατανοήσει χωρίς εμβάθυνση, είναι το βάθος της τέχνης ως εργαλείο προσωπικής καλλιέργειας. Και εδώ ξεκινά η διάκριση που λείπει: άλλο τεχνική αξιολόγηση, άλλο βιωματική εσωτερικότητα.

Και για να είμαι δίκαιος κι εγώ κάποτε σκεφτόμουν έτσι, από την ανάποδη.
Πριν ασχοληθώ με το Muay Thai, πίστευα ότι είναι ένα σκληρό σύστημα (που πράγματι είναι), με ανταγωνιστικούς ασκούμενους, επικίνδυνη προπόνηση και χωρίς καμία φιλοσοφία ή βάθος. Όλα αυτά τα πίστευα γιατί ήμουν απ’ έξω. Όταν όμως μπήκα πραγματικά στον χώρο, γνώρισα από κοντά τους ανθρώπους, προπονήθηκα μαζί τους, είδα κάτι που δεν φαίνεται απ’ έξω: πνευματικότητα, αλληλοσεβασμό, ένα σιωπηρό φιλοσοφικό υπόβαθρο που δεν διατυπώνεται με λέξεις, αλλά ζει μέσα στην πράξη. Αυτό ήταν για μένα ένα μάθημα ταπεινότητας.

Στο Aikido, πολύ συχνά, βλέπουμε ένα εσωστρεφές, «κλειστό» περιβάλλον. 

Οι τεχνικές εξασκούνται σε συνεργατικά σενάρια, χωρίς αντίσταση, χωρίς απρόβλεπτες παραμέτρους, χωρίς πίεση. Εκεί αρχίζει η αυταπάτη, η ψευδαίσθηση ότι αυτή η ροή μπορεί να εφαρμοστεί αυτόματα σε μια πραγματική συνθήκη επιβίωσης. Και τότε γίνεται η κρίσιμη και επικίνδυνη μετάβαση: «Αυτό που κάνουμε είναι πλήρης αυτοάμυνα.» Από τη στιγμή που το Aikido διδάσκεται χωρίς επαφή με πραγματικές αντιδράσεις, χωρίς σωματική και ψυχολογική πίεση, το να παρουσιάζεται ως αυτοάμυνα είναι ανεύθυνο. Πιο ανησυχητικό είναι ότι πολλοί ασκούμενοι του Aikido το πιστεύουν πραγματικά. Πιστεύουν ακράδαντα ότι αυτό που κάνουν είναι μια ολοκληρωμένη μορφή αυτοάμυνας. Και επειδή δεν το δοκιμάζουν ποτέ έξω από το πλαίσιο της φόρμας, δεν έχουν τρόπο να το αμφισβητήσουν.

Ένα δεύτερο, πιο λεπτό πρόβλημα: η πνευματικότητα του Aikido χρησιμοποιείται συχνά ως άλλοθι για να αποφύγουμε τη δυσκολία του ρεαλισμού. Η φράση «εμείς δεν παλεύουμε, καλλιεργούμαστε» είναι όμορφη, αλλά πρέπει να συνοδεύεται από ειλικρίνεια. Αν δεν είσαι μαχητικά λειτουργικός, μην παρουσιάζεις την τέχνη σου ως λειτουργική. Παρουσίασέ την ως αυτό που είναι: ένα μοναδικό μονοπάτι καλλιέργειας χαρακτήρα, το οποίο χρειάζεται χρόνια αφοσίωσης για να αποδώσει αποτελέσματα σε βάθος. 

Πρόσφατα δίδαξα σε ένα σεμινάριο, όπου η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ήταν σε αρκετά προχωρημένο επίπεδο. Επέλεξα να δείξω ένα μικρό κομμάτι του τρόπου με τον οποίο δουλεύω με τους δικούς μου μαθητές, μια προσέγγιση που εστιάζει λιγότερο στη φόρμα και περισσότερο στη λειτουργία, στην πρόθεση και στην αντίδραση.

Η δυσκολία που είχαν οι περισσότεροι να βγουν από τις καθιερωμένες φόρμες τους ήταν εμφανής. Δεν είναι θέμα έλλειψης τεχνικής, είναι νοοτροπία, τρόπος σκέψης και εσωτερική δομή. Όμως, μέσα σε αυτή τη γενική ακαμψία, ξεχώρισε κάτι ουσιαστικό: στο βλέμμα ενός δασκάλου με περισσότερα χρόνια εμπειρίας από εμένα φάνηκε ξεκάθαρα ότι καταλάβαινε ακριβώς τι κάναμε. Δεν χρειάστηκαν λόγια. Το ένιωθες. Δεν ήταν σαν εκείνους που στέκονται απέναντί σου για να προστατέψουν το σύστημά τους. Ήξερε τι έλεγα, είχε κάνει την ίδια διαδρομή με άλλους τρόπους, και είχε τον δικό του τρόπο να εκτελέσει αυτά που έδειχνα, με απόλυτη εσωτερική συνέπεια.
Αυτό το βλέμμα, μου έδωσε ελπίδα.

Και εδώ πρέπει να πω κάτι προσωπικό. Παρόλο που η θέση μου είναι ξεκάθαρη και δημόσια όσον αφορά την αμφισβήτηση του Aikido ως ολοκληρωμένη αυτοάμυνα, με μόνο μία εξαίρεση (και αυτή από καλό μου φίλο), κανένας από τον χώρο δεν μπήκε στον κόπο να μου ζητήσει να συναντηθούμε, να κάνουμε έναν διάλογο, ή να προσπαθήσει να με πείσει ότι κάνω λάθος.
Ούτε ένας.

Αυτό από μόνο του λέει πολλά. Λέει πόσο «κλειστό» είναι το Aikido, πόσο εγκλωβισμένο είναι στο εσωτερικό του αφήγημα και πόσο απρόθυμο να μπει σε πραγματικό, ανοιχτό διάλογο, ακόμα και με ανθρώπους που έχουν αφιερώσει δεκαετίες σε αυτό. Ας είναι... Έτσι κι αλλιώς ποτέ δεν το έκαναν μαζί μου.

EN

With over twenty years in the field of Aikido, my personal problem and the reason for this blog isn't Aikido as an art. It's the insistence with which it's presented as a complete form of self-defense. The vast majority of teachers and practitioners not only firmly believe this but effortlessly pass it on to their students, without a doubt, without open dialogue, without criticism. This belief is not just mistaken, it's dangerous.

In any martial art, the evaluation of a system is often done using effectiveness as a tool. Aikido, however, is in a peculiar position: on the one hand, it carries the "do" (the way, the spirituality), and on the other, it promises self-defense.

When a practitioner of another art, e.g., Muay Thai, Judo, BJJ, MMA, questions the applicability of Aikido, they are often told: "You don't have an opinion because you haven't done Aikido."

This argument isolates Aikido from the rest of the world. It's like saying that a technique can only be judged from within. But an experienced practitioner of another art does have an opinion on applicability. What they cannot understand without deep immersion is the depth of the art as a tool for personal cultivation. And here begins the missing distinction: technical evaluation versus experiential internality.

And to be fair, I once thought that way too, but from the opposite perspective.

Before I got involved with Muay Thai, I believed it was a tough system (which it indeed is), with competitive practitioners, dangerous training, and without any philosophy or depth. I believed all these things because I was on the outside. But when I truly entered the scene, I got to know the people firsthand, trained with them, and saw something that isn't visible from the outside: spirituality, mutual respect, a silent philosophical background that isn't articulated in words but lives within the practice. This was a lesson in humility for me.

In Aikido, very often, we see an introverted, "closed" environment. Techniques are practiced in cooperative scenarios, without resistance, without unpredictable parameters, without pressure. That's where the delusion begins, the illusion that this flow can be automatically applied in a real survival situation. And that's when the critical and dangerous transition occurs: "What we do is complete self-defense." From the moment Aikido is taught without contact with real reactions, without physical and psychological pressure, presenting it as self-defense is irresponsible. More alarming is that many Aikido practitioners truly believe it. They firmly believe that what they do is a complete form of self-defense. And because they never test it outside the context of the form, they have no way to question it.

A second, more subtle problem: the spirituality of Aikido is often used as an alibi to avoid the difficulty of realism. The phrase "we don't fight, we cultivate ourselves" is beautiful, but it must be accompanied by honesty. If you are not functionally combative, don't present your art as functional. Present it as what it is: a unique path of character cultivation, which requires years of dedication to yield deep results.

I recently taught a seminar where the majority of participants were at a fairly advanced level. I chose to show a small part of how I work with my own students, an approach that focuses less on form and more on function, intention, and reaction.

The difficulty most had in breaking out of their established forms was evident. It's not a matter of technique; it's a mindset, a way of thinking, and an internal structure. However, within this general rigidity, something essential stood out: in the gaze of a teacher with more years of experience than me, it was clear that he understood exactly what we were doing. No words were needed. You felt it. He wasn't like those who stand against you to protect their system. He knew what I was saying, he had traveled the same path in other ways, and he had his own way of executing what I was demonstrating, with absolute internal consistency.

That gaze gave me hope.

And here I must say something personal. Although my position is clear and public regarding the questioning of Aikido as complete self-defense, with only one exception (and that from a good friend), no one from the community bothered to ask to meet me, to have a dialogue, or to try to convince me that I was wrong. Not a single person.

This alone speaks volumes. It says how "closed" Aikido is, how trapped it is within its internal narrative, and how unwilling it is to engage in real, open dialogue, even with people who have dedicated decades to it. So be it... They never did with me anyway.