Ο Μύθος της Υπεροχής (The Myth of Superiority)

(For English, scroll down)

GR

Σε αυτό το blog επιχειρώ εδώ και καιρό να μιλήσω ανοιχτά για τις αυταπάτες και τις ψευδαισθήσεις που επικρατούν στον χώρο του Aikido — όχι από διάθεση απαξίωσης, αλλά από ανάγκη για ειλικρίνεια και ωριμότητα. Αν θέλουμε το Aikido, και γενικότερα οι πολεμικές τέχνες, να εξελιχθούν και να σταθούν με αξιοπρέπεια στον σύγχρονο κόσμο, πρέπει πρώτα να δούμε με θάρρος τις αδυναμίες τους.

Μία από τις πιο διαδεδομένες φαντασιώσεις είναι ότι οι τεχνικές μας λειτουργούν πάντα — ακόμα και όταν ο αντίπαλος είναι πολύ πιο δυνατός, επιθετικός και ανεξέλεγκτος. Πόσοι από εμάς, ειλικρινά, πιστεύουμε ότι μπορούμε να εκτελέσουμε ένα Ikkyo πάνω σε κάποιον που δεν "παίζει το παιχνίδι", που δεν σου δίνει χέρι, που δεν συνεργάζεται, που δεν "δίνει την ενέργεια"; Ο αντίπαλος δεν θα σου δώσει χέρι να πιάσεις. Δεν θα επιτεθεί με katate-dori. Δεν θα περιμένει να του κάνεις tenkan. Ούτε θα πέσει επειδή "του πήρες στο κέντρο του".

Αν δεν έχεις ποτέ δοκιμάσει τις τεχνικές σου σε ανθρώπους που αντιστέκονται, που σε χτυπάνε, που δεν συνεργάζονται, τότε μην έχεις ψευδαισθήσεις: δεν ξέρεις αν λειτουργούν. Όσο πιο γρήγορα το αποδεχτείς, τόσο πιο ειλικρινής γίνεσαι απέναντι στον εαυτό σου και στους μαθητές σου.Αν είμαστε τίμιοι, ξέρουμε την απάντηση. Κι όμως, εξακολουθούμε να διδάσκουμε με σιγουριά ότι «αν κάνεις σωστά την τεχνική, θα δουλέψει».

Η ωμή πραγματικότητα

Καμία πολεμική τέχνη — ούτε το Aikido, ούτε το Judo, ούτε το Krav Maga, ούτε το Boxing — δεν μπορεί να καταργήσει τη φυσική και τη βιολογία. Το σωματικό βάρος, η δύναμη, η ταχύτητα, η ηλικία, η ψυχική αντοχή, παίζουν όλα ρόλο. Δεν σημαίνει ότι ο μικρότερος ή πιο αδύναμος είναι καταδικασμένος — αλλά δεν είναι και ρεαλιστικό να του υποσχόμαστε ότι μπορεί να νικήσει με άνεση έναν πολύ πιο δυνατό επιτιθέμενο, μόνο επειδή ξέρει μία "σωστή τεχνική".

Η επικρατούσα αφήγηση στα ντότζο είναι περίπου η εξής: "αν κάνεις την τεχνική με ακρίβεια, ακόμα και ο πιο δυνατός θα πέσει". Αυτή η ιδέα έχει τις ρίζες της στον ιδεαλισμό και στη φιλοσοφία πολλών παραδοσιακών τεχνών, αλλά σπάνια επιβεβαιώνεται στην πράξη — εκτός αν ο επιτιθέμενος συνεργάζεται, συνειδητά ή ασυνείδητα.

Η αλήθεια είναι ότι σε μια πραγματική σύγκρουση, ο άλλος δεν θα κάνει επίθεση katate-dori και να σου κρατάει σταθερά το χέρι. Ο άλλος θα σε σπρώξει, θα σε χτυπήσει, θα σε φτύσει, θα σε βρίσει, θα σου κάνει πέντε κινήσεις μαζί χωρίς ρυθμό ή συμμετρία. Κι εσύ θα προσπαθείς να θυμηθείς τι έκανες στην προπόνηση, αλλά τίποτα δεν θα "κάθεται" όπως το έμαθες.

Δεν υπάρχει τέχνη που να σου δίνει υπερδυνάμεις. Υπάρχουν μόνο εργαλεία που, αν τα δουλέψεις σκληρά και έξυπνα, μπορεί να σου δώσουν ένα πλεονέκτημα — ίσως λίγα δευτερόλεπτα, ίσως μια ευκαιρία να φύγεις, ίσως μια κίνηση που θα μειώσει τη ζημιά.

Αν νομίζεις ότι με λίγες "σωστές" τεχνικές θα ρίξεις κάτω έναν έξαλλο, 100 κιλών, μεθυσμένο επιτιθέμενο που δεν νιώθει καν πόνο, τότε πιθανώς είσαι επικίνδυνος — όχι για τον αντίπαλο, αλλά για τον εαυτό σου και τους μαθητές σου.

Το ψέμα της ασφάλειας στην προπόνηση

Στο Aikido, αλλά και σε πολλές άλλες τέχνες, δεν δεχόμαστε σχεδόν ποτέ πραγματικά χτυπήματα στην προπόνηση. Δεν "δοκιμάζουμε" πώς είναι να μας χτυπούν στο πρόσωπο, στο στομάχι, στα πλευρά. Δεν μαθαίνουμε να αντέχουμε ένα χτύπημα, να το απορροφούμε, να συνεχίζουμε παρά τον πόνο. Αντιθέτως, καλλιεργείται η ιδέα ότι αν η τεχνική σου είναι καλή, δεν θα σε χτυπήσει κανείς. Ότι το σύστημα σου είναι τόσο "αρμονικό" που απλώς θα αποφύγεις κάθε επαφή με τον κίνδυνο. Και αυτό είναι επικίνδυνο  γιατί δεν εκπαιδεύει το σώμα και το νευρικό σύστημα για το απροσδόκητο.

Στην εμπειρία μου, όταν καμιά φορά κατά λάθος ή σκόπιμα χτυπήσω κάποιον στην προπόνηση — συνήθως ήπια, στο σώμα — η αντίδραση είναι αποκαλυπτική: ο ασκούμενος σταματά αμέσως, σοκαρισμένος, και "νομίζει" ότι πονάει. Όχι επειδή πόνεσε ιδιαίτερα, αλλά επειδή δεν το περίμενε. Δεν το είχε στο μυαλό του ως πιθανότητα. Είναι ένα σύμπτωμα εκπαιδευτικής στειρότητας: έχουμε αποκλείσει την εμπειρία του πόνου και της ανατροπής, κι έτσι η πρώτη τους εμφάνιση μας αποδιοργανώνει.

Η πολεμική τέχνη δεν είναι μαγική συνταγή. Δεν είναι εργαλείο που εγγυάται αποτέλεσμα. Είναι μία γλώσσα κίνησης και στρατηγικής που σου δίνει περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσεις, να ξεφύγεις, να αμυνθείς, να καθυστερήσεις, να ανακτήσεις έλεγχο. Και αυτό από μόνο του είναι τεράστιο. Αλλά δεν είναι πανάκεια. Δεν είναι ασπίδα αδιαπέραστη.

Αν ο άλλος έχει πρόθεση να σε βλάψει, δεν νοιάζεται για τη δική του ασφάλεια, είναι πιο βαρύς και πιο δυνατός από εσένα, και η επίθεση γίνεται σε περιβάλλον μη ελεγχόμενο (π.χ. δρόμος, μπαρ, στενό, σκοτάδι), τότε η τεχνική μπορεί να αποτύχει. Και πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με αυτό — ειδικά αν διδάσκουμε.

Η αυτοάμυνα ξεκινά από την επίγνωση. Από την κατανόηση των ορίων της τέχνης μας, όχι από την αναπαραγωγή μύθων. Η τεχνική δεν είναι πανοπλία. Είναι εργαλείο. Και κάθε εργαλείο έχει συγκεκριμένες συνθήκες κάτω από τις οποίες λειτουργεί.

Η σημασία της απομυθοποίησης

Το να απομυθοποιήσεις το Aikido ή την τέχνη που εξασκείς δεν είναι προδοσία. Είναι σεβασμός. Σεβασμός στον εαυτό σου, στους μαθητές σου, στους ανθρώπους που εμπιστεύονται τη σωματική τους ασφάλεια σε σένα. Δεν έχει νόημα να συνεχίζουμε να διδάσκουμε με κριτήριο το "φαίνεται όμορφο" ή "αρέσει στον κόσμο". Πρέπει να εκπαιδεύουμε ανθρώπους που να αντιλαμβάνονται τι κάνουν, γιατί το κάνουν και τι πιθανότητες έχει να λειτουργήσει όταν το χρειαστούν.

Η αλήθεια δεν σε κάνει αδύναμο. Σε κάνει υπεύθυνο.

Μαθαίνεις πολεμικές τέχνες για να αυξήσεις την επιβιωσιμότητά σου μέσα στο χάος. Και αυτό είναι, τελικά, κάτι πολύ πιο έντιμο και ανθρώπινο.

EN

In this blog, I've long endeavored to speak openly about the illusions and misconceptions prevalent in the world of Aikido—not out of a desire to disparage, but from a need for honesty and maturity. If we wish for Aikido, and martial arts in general, to evolve and stand with dignity in the modern world, we must first courageously acknowledge their shortcomings.

One of the most widespread fantasies is that our techniques always work—even when the opponent is significantly stronger, more aggressive, and uncontrollable. How many of us truly believe we can execute an Ikkyo on someone who doesn't "play the game," who doesn't offer their hand, who doesn't cooperate, who doesn't "give energy"? The opponent won't offer you a hand to grab. They won't attack with a katate-dori. They won't wait for you to perform a tenkan. Nor will they fall because you "took their center."

If you've never tested your techniques on individuals who resist, who strike you, who don't cooperate, then don't harbor illusions: you don't know if they work. The sooner you accept this, the more honest you become with yourself and your students. If we're being truthful, we know the answer. Yet, we continue to teach with confidence that "if you execute the technique correctly, it will work."

The Harsh Reality

No martial art—be it Aikido, Judo, Krav Maga, or Boxing—can override physics and biology. Body weight, strength, speed, age, and mental resilience all play roles. This doesn't mean the smaller or weaker individual is doomed—but it's unrealistic to promise them they can effortlessly defeat a much stronger attacker solely because they know a "correct technique."

The prevailing narrative in dojos is roughly this: "if you perform the technique precisely, even the strongest will fall." This idea stems from the idealism and philosophy of many traditional arts but is rarely confirmed in practice—unless the attacker cooperates, consciously or unconsciously.

The truth is that in a real confrontation, the opponent won't attack with a katate-dori and hold your hand steadily. They'll push you, hit you, spit on you, insult you, execute five moves simultaneously without rhythm or symmetry. And you'll try to recall what you did in training, but nothing will "fit" as you learned it.

There's no art that grants you superpowers. There are only tools that, if worked on diligently and intelligently, might give you an advantage—perhaps a few seconds, perhaps a chance to escape, perhaps a move that reduces harm.

If you believe that with a few "correct" techniques you'll take down a furious, 100-kilogram, drunken attacker who doesn't even feel pain, then you're likely a danger—not to the opponent, but to yourself and your students.

The Illusion of Safety in Training

In Aikido, as in many other arts, we almost never receive real strikes during training. We don't "test" what it's like to be hit in the face, stomach, or ribs. We don't learn to endure a hit, to absorb it, to continue despite the pain. On the contrary, the idea is cultivated that if your technique is good, no one will hit you. That your system is so "harmonious" that you'll simply avoid any contact with danger. And this is dangerous because it doesn't train the body and nervous system for the unexpected.

In my experience, when I occasionally, accidentally or intentionally, strike someone during training—usually mildly, on the body—the reaction is revealing: the practitioner immediately stops, shocked, and "believes" they're in pain. Not because it hurt significantly, but because they didn't expect it. They hadn't considered it a possibility. It's a symptom of training sterility: we've excluded the experience of pain and disruption, and thus their first appearance disorients us.

Martial Art Is Not a Magic Formula

Martial art isn't a magic recipe. It's not a tool that guarantees results. It's a language of movement and strategy that gives you better chances to survive, to escape, to defend, to delay, to regain control. And that alone is immense. But it's not a panacea. It's not an impenetrable shield.

If the other person intends to harm you, doesn't care about their own safety, is heavier and stronger than you, and the attack occurs in an uncontrolled environment (e.g., street, bar, alley, darkness), then the technique might fail. And we must be honest about this—especially if we teach.

Self-Defense Begins with Awareness

Self-defense starts with awareness. With understanding the limits of our art, not with perpetuating myths. Technique isn't armor. It's a tool. And every tool has specific conditions under which it functions.

The Importance of Demystification

Demystifying Aikido or the art you practice isn't betrayal. It's respect. Respect for yourself, your students, the people who entrust their physical safety to you. There's no point in continuing to teach based on "it looks good" or "people like it." We must train individuals who understand what they're doing, why they're doing it, and what chances it has to work when needed.

Truth doesn't make you weak. It makes you responsible.

You learn martial arts to increase your survivability amidst chaos. And that, ultimately, is something much more honorable and human.